Bệnh lao màng phổi có nguy hiểm không? Những rủi ro cần biết

Bệnh lao màng phổi có nguy hiểm không?

Có. Bệnh lao màng phổi có thể nguy hiểm nếu không phát hiện sớm hoặc điều trị đúng cách. Vì khi vi khuẩn lao xâm nhập khoang màng phổi, dịch tích tụ khiến người bệnh đau ngực, khó thở, ảnh hưởng đến hô hấp. Điều trị kịp thời sẽ giúp cải thiện tốt, còn chậm trễ có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.

Hình ảnh thực tế về lao màng phổi

Mức độ nguy hiểm của lao màng phổi

Lao màng phổi tiến triển từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy theo mức độ tổn thương và quá trình điều trị. Cụ thể:

• Mức độ nhẹ – kiểm soát được: Khi phát hiện sớm, dịch màng phổi đơn giản và người bệnh đáp ứng tốt với thuốc kháng lao, phổi ít tổn thương. Hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn hoặc chỉ để lại di chứng nhẹ, chức năng hô hấp không bị ảnh hưởng.
• Mức độ trung bình – có nguy cơ di chứng: Nếu điều trị kéo dài hoặc dịch màng phổi không được dẫn lưu tốt, dịch có thể trở nên phức tạp, hình thành vách ngăn hoặc dày màng phổi. Hậu quả là giảm dung tích phổi và chức năng hô hấp, gây di chứng lâu dài nếu không kiểm soát kịp thời.
• Mức độ nặng – biến chứng nghiêm trọng: Khi bệnh tiến triển hoặc điều trị bị trì hoãn, phổi có thể bị dính cứng (fibrothorax), rò phế mạc hoặc phế quản, dẫn đến nhiễm trùng nặng và suy hô hấp mạn. Bệnh cũng có thể tái phát hoặc chuyển thành lao phổi hoạt động, đe dọa tính mạng nếu không được điều trị đúng cách.

Ảnh chụp X-quang thực tế về dày màng phổi

Yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng bệnh

Tiên lượng của lao màng phổi phụ thuộc chủ yếu vào thời điểm chẩn đoán và mức độ tuân thủ phác đồ điều trị kháng lao. Nếu phát hiện sớm và điều trị đủ 6 tháng, hầu hết bệnh nhân hồi phục tốt. Ngược lại, chẩn đoán muộn hoặc điều trị không đầy đủ có thể dẫn đến dày dính màng phổi, giảm dung tích phổi, tái phát hoặc biến chứng nặng.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ tiên lượng xấu bao gồm:

• Suy giảm miễn dịch, ví dụ người nhiễm HIV
• Bệnh lý nền như đái tháo đường, suy dinh dưỡng
• Hút thuốc hoặc các yếu tố lối sống khác
• Dịch màng phổi nhiều vách ngăn, tiến triển thành mủ (empyema)
• Dẫn lưu hoặc theo dõi chưa tối ưu

Trong những trường hợp xơ hóa khoang màng phổi hoặc mủ ở giai đoạn nặng, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật loại bỏ màng phổi dày hoặc mủ (thủ thuật gọi là VATS hoặc decortication) để giúp phổi giãn nở và hoạt động bình thường. Ngoài ra, các yếu tố xã hội như khó tiếp cận y tế cũng làm kéo dài thời gian điều trị và tăng nguy cơ biến chứng.

Bệnh nhân nhiễm HIV sẽ có tiên lượng xấu khi mắc lao màng phổi hơn người không có bệnh nền

Cách phòng ngừa và xử lý hiệu quả bệnh lao màng phổi

Phòng ngừa bệnh lao màng phổi nên bắt đầu từ việc giảm tối đa nguy cơ nhiễm lao thông qua các biện pháp chủ động và toàn diện:

• Tầm soát và điều trị lao tiềm ẩn cho những người tiếp xúc gần với bệnh nhân, người sống chung với HIV hoặc những nhóm nguy cơ cao, nhằm ngăn ngừa bệnh bùng phát.
• Kiểm soát các bệnh nền như đái tháo đường, duy trì lối sống lành mạnh và bỏ thuốc lá để tăng khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể.
• Tiêm vaccine BCG theo khuyến cáo phù hợp với từng bối cảnh, đặc biệt ở những đối tượng chưa được tiêm hoặc có nguy cơ cao.

Tiêm BCG để phòng nguy cơ mắc lao

Khi đã mắc lao màng phổi, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị và theo dõi sát sao tiến triển của bệnh:

• Tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị kháng lao và tái khám đúng lịch để bác sĩ đánh giá đáp ứng qua triệu chứng, hình ảnh và xét nghiệm.
• Dẫn lưu dịch màng phổi kịp thời nếu lượng dịch nhiều hoặc phức tạp, nhằm ngăn ngừa dày dính màng phổi và các biến chứng lâu dài.
• Trong một số trường hợp, cân nhắc sử dụng steroid hoặc thực hiện phẫu thuật loại bỏ màng phổi dày hoặc mủ (VATS/decortication) theo chỉ định chuyên môn để phục hồi chức năng hô hấp và cải thiện chất lượng sống.

Chăm sóc và theo dõi sau điều trị là bước quan trọng giúp duy trì hiệu quả điều trị, hạn chế tái phát và giảm tối đa các di chứng hô hấp lâu dài:

• Tuân thủ điều trị đầy đủ, duy trì vệ sinh hô hấp, chế độ dinh dưỡng cân đối và vận động phù hợp với tình trạng sức khỏe.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ sau khi khỏi bệnh giúp phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu tái phát nào và can thiệp kịp thời, từ đó bảo vệ chức năng phổi lâu dài.

Bài viết trên đã trả lời cho câu hỏi “Bệnh lao màng phổi có nguy hiểm không?”. Hy vọng đã giải đáp phần nào thắc mắc của bạn. Để biết thêm thông tin về các vấn đề liên quan đến bệnh lao phổi, truy cập website của Phòng khám Lao phổi BS.CKII. Nguyễn Văn Tẩn ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe của bạn.

Link tham khảo:

• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0954611121003152
• https://radiopaedia.org/articles/tuberculous-pleural-effusion