6 cách sống chung với người bị bệnh lao an toàn mới nhất

Lao phổi là một căn bệnh truyền nhiễm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cả cộng đồng nếu không được kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả. Sống chung với người mắc bệnh lao đòi hỏi phải thực hiện nhiều biện pháp cẩn thận để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh. Hãy cùng Phòng khám Lao phổi Bác sĩ Tẩn tìm hiểu cách sống chung với người bệnh lao để duy trì một môi trường sống an toàn và lành mạnh cho tất cả mọi người.

Bệnh lao lây qua con đường nào?

Bệnh lao lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp. Khi người mắc lao phổi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, vi khuẩn sẽ phát tán thành các hạt li ti trôi lơ lửng trong không khí. Người khỏe mạnh chỉ cần hít phải một lượng nhỏ cũng có thể nhiễm vi khuẩn. Tuy nhiên, nhiễm vi khuẩn lao chưa chắc phát bệnh ngay, phần lớn vi khuẩn sẽ “ẩn mình” trong cơ thể và chỉ hoạt động khi hệ miễn dịch suy yếu.

Một người mắc lao phổi không được điều trị có thể lây cho 10–15 người ^[1] xung quanh, đặc biệt là những người có bệnh nền mãn tính, suy dinh dưỡng, hút thuốc lá hoặc thường xuyên tiếp xúc gần trong không gian kín. Ngoài đường hô hấp, bệnh còn có thể lây qua vết thương hở, trong sinh hoạt vợ chồng hoặc từ mẹ sang con.

Riêng các thể lao ngoài phổi như lao hạch hay lao màng bụng hầu như không lây. Do đó, nếu trong gia đình có người bị lao phổi, điều quan trọng là hiểu đúng cách sinh hoạt chung an toàn thay vì kỳ thị hay cách ly hoàn toàn.

Mọi điều cần biết khi sống chung với người bị lao phổi

Nhiều người lo lắng rằng chỉ cần ở chung nhà với bệnh nhân lao phổi là chắc chắn bị lây. Thực tế, chỉ khoảng 10% ^[2] người nhiễm vi khuẩn lao chuyển thành bệnh, trừ các trường hợp có miễn dịch suy yếu như người già, trẻ nhỏ hoặc bệnh nhân HIV/AIDS, tỷ lệ có thể tăng lên 30%.
Ở trẻ nhỏ, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên vi khuẩn lao dễ tấn công sâu vào cơ thể, gây biến chứng nặng như lao màng não hoặc lao kê, một dạng lao lan tỏa toàn thân.

6 Cách sống chung với người bệnh lao phổi an toàn

Bố trí không gian riêng và giữ nhà thoáng khí

Người bệnh nên được sắp xếp phòng riêng có cửa sổ hoặc quạt thông gió để hạn chế vi khuẩn tồn đọng trong không khí. Tránh ngủ chung hoặc ở lâu trong phòng kín với bệnh nhân, đặc biệt là với trẻ em, người cao tuổi và người có bệnh nền suy giảm miễn dịch. Nếu không thể tách phòng hoàn toàn, hãy giữ khoảng cách tối thiểu một mét khi sinh hoạt cùng người bệnh.

Đeo khẩu trang đúng cách khi tiếp xúc gần

Cả bệnh nhân và người thân cần đeo khẩu trang khi nói chuyện hoặc chăm sóc. Sau mỗi lần tiếp xúc gần, nên tháo khẩu trang và bỏ vào thùng rác có nắp đậy, sau đó rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn. Khẩu trang y tế là lựa chọn phù hợp nhất trong giai đoạn bệnh nhân còn khả năng lây.

Hướng dẫn người bệnh khạc nhổ đúng cách

Chuẩn bị sẵn cốc, lọ có nắp hoặc khăn giấy để bệnh nhân khạc đờm đúng nơi quy định. Khăn giấy đã sử dụng phải được bỏ ngay vào túi hoặc thùng rác kín để tránh phát tán vi khuẩn ra môi trường. Việc nhắc nhở thường xuyên sẽ giúp hình thành thói quen an toàn, tránh lây nhiễm chéo trong gia đình.

Hạn chế tiếp xúc với trẻ nhỏ, người già và người có bệnh nền

Không để trẻ em, người lớn tuổi hoặc người đang mắc các bệnh mãn tính tiếp xúc gần với bệnh nhân trong giai đoạn lây. Nếu cần thiết phải gặp gỡ, hãy giữ khoảng cách an toàn và đeo khẩu trang đầy đủ. Những đối tượng này có hệ miễn dịch yếu nên dễ bị vi khuẩn lao tấn công.

Ăn uống và sử dụng đồ dùng cá nhân hợp lý

Trong thời gian đầu điều trị, người bệnh nên ăn riêng để tránh lây vi khuẩn qua giọt bắn khi ho hoặc nói chuyện trong lúc ăn uống. Chén đĩa và đồ dùng cá nhân nên được vệ sinh riêng biệt. Tuy nhiên, không cần kỳ thị hay tách biệt quá mức nếu bệnh nhân đã điều trị được 2–4 tuần và có kết luận giảm nguy cơ lây từ bác sĩ.

Hỗ trợ bệnh nhân tuân thủ điều trị và duy trì tinh thần tích cực

Nhắc nhở người bệnh uống thuốc đúng giờ, tái khám đúng lịch và nghỉ ngơi hợp lý. Cung cấp đủ dinh dưỡng, vật dụng cần thiết và thiết bị giải trí giúp tinh thần thoải mái trong thời gian cách ly. Khi bệnh nhân hợp tác tốt với phác đồ điều trị, khả năng lây nhiễm sẽ giảm rõ rệt chỉ sau vài tuần.

Câu hỏi thường gặp

Người bệnh lao lây như thế nào và bao lâu thì hết lây? Lao phổi lây qua không khí khi người bệnh ho, nói, hát. Khả năng lây thường giảm rõ sau một thời gian điều trị hiệu quả; thời điểm “không còn lây” do bác sĩ đánh giá dựa trên triệu chứng và xét nghiệm
Ở chung nhà có cần đeo khẩu trang không? Nên đeo khẩu trang khi ở cùng phòng, nhất là giai đoạn đầu điều trị hoặc khi còn triệu chứng ho. Khẩu trang giúp giảm phát tán giọt bắn từ người bệnh và bảo vệ người xung quanh
Trẻ nhỏ, thai phụ hoặc người suy giảm miễn dịch cần lưu ý gì? Đây là nhóm ưu tiên sàng lọc sớm, theo dõi sát và cân nhắc điều trị dự phòng theo chỉ định. Gia đình cần chủ động liên hệ cơ sở y tế để được tư vấn cá thể hoá
Dùng chung chén bát, bắt tay hoặc hôn có lây không? Lao phổi không lây qua đồ dùng ăn uống, bề mặt hay tiếp xúc thông thường, đường lây chính là hít phải vi khuẩn trong không khí từ người bệnh
Vắc xin BCG có giúp ngăn lây trong gia đình không? BCG giúp giảm nguy cơ lao nặng ở trẻ nhỏ nhưng không ngăn hoàn toàn nhiễm lao hay bệnh lao ở người lớn; do đó các biện pháp phòng lây trong nhà vẫn rất cần thiết.

Hy vọng qua bài viết này của Phòng khám Lao phổi, bạn đã học được các biện pháp và phương pháp phòng ngừa lao phổi hiệu quả khi sống chung với người bệnh lao. Việc áp dụng những cách thức này giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và kiểm soát sự lây lan của bệnh trong cộng đồng.

Link tham khảo:

• https://www.healthlinkbc.ca/healthlinkbc-files/home-isolation-tuberculosis-tb
• https://tytphuongsoky.medinet.gov.vn/chuyen-muc/can-lam-gi-khi-co-nguoi-nha-mac-benh-lao-cmobile8164-20752.aspx
• https://www.healthline.com/health/tuberculosis-isolation-precautions
• https://www.webmd.com/lung/what-you-must-do-if-you-have-tb