Phòng ngừa bệnh lao phổi: Tiêm vắc-xin, vệ sinh và chế độ ăn uống

Lao phổi là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể lây lan nhanh trong cộng đồng nếu không được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, đây là căn bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu mỗi người chủ động nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh. Trong bài viết này, hãy cùng Phòng khám Bác sĩ Tẩn tìm hiểu những phương pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh lao phổi, góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, an toàn.

Triệu chứng thường gặp của bệnh lao phổi

Nhận biết sớm các dấu hiệu thường gặp của bệnh lao phổi đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện và điều trị kịp thời. Trong đó, ho kéo dài trên 2 tuần (ho khan, ho có đờm, ho ra máu) là triệu chứng nghi lao quan trọng nhất. Ngoài ra, người mắc bệnh còn có thể có các biểu hiện:

• Gầy sút, kém ăn, mệt mỏi.
• Sốt nhẹ về chiều, sốt kéo dài không rõ nguyên nhân trên 2 tuần.
• Ra mồ hôi đêm.
• Đau ngực, đôi khi khó thở.

Lưu ý: Đôi khi người bệnh được phát hiện bệnh lao phổi khi khám sức khỏe định kỳ mà không có bất kỳ triệu chứng gì.

Bệnh lao có lây nhiễm không?

Có, lao phổi là một bệnh truyền nhiễm có thể lây từ người này sang người khác. Cụ thể, lao phổi lây qua không khí khi người bị lao ho, hắt hơi, nói chuyện, hoặc thở, tạo ra các giọt bắn chứa vi khuẩn lao. Những người khác hít phải các giọt này có thể bị nhiễm bệnh.
>>> Tìm hiểu chi tiết: Bệnh lao phổi có lây không?

Những đối tượng dễ mắc bệnh lao phổi

Không phải ai cũng có nguy cơ mắc bệnh lao phổi như nhau. Một số nhóm đối tượng, do yếu tố sức khỏe hoặc môi trường sống, sẽ có nguy cơ cao hơn nhiều so với người bình thường. Dưới đây là những đối tượng cần đặc biệt lưu ý để chủ động phòng ngừa bệnh.

Người tiếp xúc gần với người mắc lao phổi:

• Gia đình và người sống cùng nhà với bệnh nhân lao phổi có nguy cơ lây nhiễm cao, vì họ thường xuyên ở gần người bệnh và có thể tiếp xúc với vi khuẩn lao trong không khí.
• Nhân viên y tế (bác sĩ, y tá, nhân viên chăm sóc sức khỏe) làm việc trong chuyên khoa về lao và bệnh phổi có nguy cơ cao vì họ thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân lao.

Những người có hệ miễn dịch yếu, người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh như:

• Người bị HIV/AIDS, người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, người bệnh ung thư hoặc mắc các bệnh mạn tính.
• Người hút thuốc lá, nghiện rượu bia, ma túy.
• Trẻ em đặc biệt là trẻ suy dinh dưỡng, chưa được tiêm phòng vắc xin BCG; người lớn tuổi.
• Những người sống trong khu vực đông đúc, chật chội, kém thông gió.

Cách phòng ngừa bệnh lao phổi

Phòng ngừa lao phổi không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cho bản thân mà còn góp phần kiểm soát sự lây lan của bệnh trong cộng đồng. Dưới đây là những biện pháp quan trọng mà bạn nên thực hiện để chủ động ngăn ngừa căn bệnh nguy hiểm này.
Tiêm phòng

Vaccine BCG (Bacillus Calmette-Guérin) là vaccine chính được sử dụng để phòng ngừa lao. Vaccine được tiêm cho trẻ sơ sinh ngay sau khi sinh, đặc biệt ở những quốc gia có tỷ lệ lao cao. Tiêm ngừa có hiệu quả trong việc giảm nguy cơ mắc lao nặng, đặc biệt là lao màng não và lao ở trẻ em. Vaccine BCG không hoàn toàn bảo vệ chống lại mọi dạng lao, đặc biệt là lao phổi ở người lớn.

Vệ sinh cá nhân thường xuyên

Giữ vệ sinh cá nhân là một biện pháp phòng ngừa quan trọng trong việc kiểm soát bệnh lao phổi, giúp giảm nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Vì lao phổi chủ yếu lây qua không khí khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, việc thực hiện các thói quen vệ sinh tốt sẽ giúp hạn chế sự lây lan của vi khuẩn lao.

Các biện pháp giữ vệ sinh cá nhân để phòng ngừa bệnh lao phổi:

• Che miệng và mũi khi ho, hắt hơi bằng khăn giấy hoặc hộp.
• Rửa tay thường xuyên với xà phòng và nước sạch.
• Giữ vệ sinh môi trường sống: vệ sinh bề mặt, duy trì không gian thoáng khí.
• Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh hoặc trong môi trường nguy cơ cao.
• Tránh tiếp xúc gần với người bị lao phổi chưa điều trị.
• Duy trì sức khỏe tốt bằng chế độ ăn uống hợp lý, ngủ đủ giấc, và tập thể dục đều đặn.

Đeo khẩu trang

• Khi tiếp xúc với bệnh nhân lao phổi, việc sử dụng khẩu trang là rất quan trọng để bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn lao, đặc biệt là trong những tình huống tiếp xúc gần gũi như chăm sóc bệnh nhân hoặc ở trong không gian kín.
• Người tiếp xúc với bệnh nhân lao phổi nên đeo khẩu trang y tế (khẩu trang loại 3 lớp) để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn từ các giọt bắn trong không khí. Khẩu trang cần được đeo kín, che kín mũi và miệng, và thay mới sau mỗi 4-6 giờ hoặc khi khẩu trang bị ẩm. 
• Nếu có điều kiện, việc sử dụng khẩu trang N95 (hoặc các loại tương tự) sẽ hiệu quả hơn trong việc ngăn chặn vi khuẩn lao, vì khẩu trang N95 có khả năng lọc không khí tốt hơn và bảo vệ người sử dụng khỏi hít phải các hạt bụi nhỏ chứa vi khuẩn.

Giữ gìn vệ sinh nhà cửa

• Giữ vệ sinh và khử khuẩn: Đảm bảo rằng không gian xung quanh người bệnh luôn sạch sẽ và được khử khuẩn thường xuyên. Các bề mặt như tay nắm cửa, bàn ghế, hoặc thiết bị sử dụng chung cần được lau chùi và vệ sinh.
• Giữ phòng bệnh nhân sạch sẽ và luôn đảm bảo phòng có cửa sổ mở để thông thoáng.
• Giặt đồ riêng của bệnh nhân như chăn, ga giường, quần áo, khăn tắm bằng nước nóng và phơi dưới ánh nắng mặt trời để tiêu diệt vi khuẩn lao.

Hạn chế tiếp xúc với người bệnh

Hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân lao phổi là một biện pháp quan trọng để ngăn ngừa sự lây nhiễm của vi khuẩn lao, đặc biệt là trong giai đoạn bệnh nhân có triệu chứng như ho, khạc đờm. 

Biện pháp hạn chế tiếp xúc:

• Giữ khoảng cách an toàn: Cố gắng duy trì khoảng cách ít nhất 1-2 mét khi tiếp xúc với bệnh nhân lao phổi, đặc biệt trong môi trường kín.
• Tránh tiếp xúc không cần thiết: Hạn chế các cuộc gặp gỡ trực tiếp và tiếp xúc thân mật, như bắt tay, ôm, hoặc hôn.
• Chăm sóc bệnh nhân trong phòng riêng: Nếu có thể, bệnh nhân nên được chăm sóc trong một phòng riêng có cửa và thông gió tốt để giảm nguy cơ phát tán vi khuẩn trong không khí.
• Đảm bảo không gian thông thoáng: Khi chăm sóc bệnh nhân trong nhà hoặc trong phòng bệnh, cần đảm bảo không gian được thông thoáng, có đủ gió và ánh sáng để giúp giảm mật độ vi khuẩn trong không khí.
• Vệ sinh tay thường xuyên: Rửa tay với xà phòng và nước sạch hoặc sử dụng dung dịch sát khuẩn tay chứa cồn ngay sau khi tiếp xúc với bệnh nhân hoặc vật dụng của bệnh nhân.

Tăng cường sức khỏe

Việc tăng cường sức đề kháng là rất quan trọng để giúp cơ thể phòng chống bệnh tật, đặc biệt là lao phổi. Một số biện pháp giúp tăng cường sức đề kháng, bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ nhiễm lao khi tiếp xúc với bệnh nhân:

• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng và giàu dinh dưỡng, uống đủ nước.
• Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn.
• Ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân.
• Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây suy giảm miễn dịch như rượu bia, thuốc lá, căng thẳng kéo dài,...
• Tiêm phòng vắc xin.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ.

Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ là một trong những biện pháp quan trọng giúp phát hiện sớm các vấn đề về sức khỏe, bao gồm các bệnh lý về phổi như lao phổi. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm những dấu hiệu của bệnh, từ đó có phương pháp điều trị và phòng ngừa kịp thời. Đặc biệt đối với bệnh lao phổi, việc phát hiện sớm giúp điều trị hiệu quả và tránh lây lan cho cộng đồng.

Lợi ích của việc khám sức khỏe định kỳ trong phòng ngừa lao phổi:

• Phát hiện sớm: Việc phát hiện sớm các dấu hiệu của lao phổi giúp điều trị kịp thời và hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng.
• Giảm nguy cơ lây lan: Phát hiện và điều trị lao sớm giúp giảm nguy cơ lây lan cho người khác, đặc biệt trong môi trường cộng đồng.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống: Việc kiểm tra và điều trị kịp thời giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng và duy trì sức khỏe tốt.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm rõ hơn về các triệu chứng cũng như tầm quan trọng của việc phòng ngừa bệnh lao phổi. Nếu bạn đang có những dấu hiệu nghi ngờ hoặc muốn được tư vấn, kiểm tra sức khỏe chuyên sâu, hãy liên hệ ngay với Phòng khám Lao Phổi Bác sĩ Tẩn. Với đội ngũ bác sĩ tận tâm và hệ thống trang thiết bị hiện đại, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn sự chăm sóc y tế an toàn, hiệu quả.

Chủ động thăm khám hôm nay để bảo vệ sức khỏe ngày mai!