Nội soi phế quản có chẩn đoán được bệnh lao phổi không?

Nội soi phế quản có chẩn đoán được bệnh lao phổi không là thắc mắc rất quen thuộc, đặc biệt ở những trường hợp ho kéo dài, nghi ngờ lao nhưng xét nghiệm đờm nhiều lần vẫn chưa cho kết quả rõ ràng. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp toàn bộ đường thở, đồng thời lấy mẫu bệnh phẩm ở sâu trong phổi để xét nghiệm với độ chính xác cao hơn. Để hiểu rõ nội soi phế quản hỗ trợ chẩn đoán lao phổi như thế nào, mời bạn cùng Phòng khám Lao phổi BS.CKII. Nguyễn Văn Tẩn khám phá chi tiết qua bài viết sau.

Nội soi phế quản là gì? Phân loại

Nội soi phế quản là kỹ thuật nội soi cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp bên trong đường hô hấp bằng một thiết bị chuyên dụng gọi là ống soi phế quản. Thiết bị này được đưa qua mũi hoặc miệng, đi sâu xuống khí quản và các nhánh phế quản để kiểm tra tình trạng niêm mạc, phát hiện tổn thương, dị vật hoặc dấu hiệu bất thường trong phổi.

Đây là phương pháp chẩn đoán lao phổi và hỗ trợ điều trị quan trọng trong các bệnh lý hô hấp, giúp bác sĩ lấy mẫu mô, hút dịch tiết hoặc xử lý các vấn đề trong đường thở mà không cần phẫu thuật mở.

Nội soi phế quản được chia thành hai loại chính:

Nội soi phế quản ống cứng

Đây là kỹ thuật sử dụng ống kim loại thẳng, cấu tạo chắc chắn với camera, hệ thống chiếu sáng và đầu dò cứng giúp bác sĩ kiểm soát thao tác rất tốt. Nhờ khả năng gắn nhiều dụng cụ hỗ trợ như kìm lấy dị vật, dao cắt, dao điện hay thiết bị cầm máu, phương pháp này đặc biệt hiệu quả trong các tình huống can thiệp như lấy dị vật, xử lý u trong đường thở, cầm máu hoặc đặt stent. Tuy nhiên, do ống lớn và thao tác phức tạp, người bệnh dễ khó chịu nên cần thực hiện trong phòng mổ và gây mê.

Nội soi phế quản ống mềm

Sử dụng ống nhỏ, mềm và linh hoạt hơn, cho phép luồn sâu vào các nhánh nhỏ của phế quản mà không gây nhiều khó chịu cho người bệnh. Ống soi được trang bị camera và đèn chiếu sáng, giúp bác sĩ quan sát rõ đường thở, lấy mẫu mô, hút dịch hoặc tìm kiếm tổn thương nghi ngờ lao và các bệnh phổi khác. Thủ thuật thường chỉ cần gây tê tại chỗ, thời gian thực hiện nhanh (khoảng dưới 15 phút) và mức độ xâm lấn thấp, nhờ đó bệnh nhân hồi phục nhanh.  

Nội soi phế quản để làm gì?

Nội soi phế quản được thực hiện với nhiều mục đích khác nhau, chủ yếu nhằm chẩn đoán, theo dõi và điều trị các bệnh lý đường hô hấp. Cụ thể gồm:

• Quan sát và hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý tại phổi và phế quản như viêm phổi, viêm phế quản, lao phổi, khối u ở phổi hoặc khí quản, cũng như những tổn thương, hẹp hay tắc nghẽn trong đường thở.

• Lấy mẫu bệnh phẩm như mô, dịch rửa phế quản hoặc tế bào niêm mạc để phục vụ xét nghiệm, giúp xác định tình trạng nhiễm trùng, viêm, ung thư hay bệnh phổi kẽ.

• Đánh giá mức độ lan rộng của khối u trong ung thư phổi, ung thư phế quản và hỗ trợ theo dõi kết quả sau điều trị.

• Can thiệp điều trị như lấy dị vật trong đường thở, hút dịch ứ đọng, làm sạch đờm mủ hoặc cầm máu khi cần thiết.

• Hỗ trợ xử lý các dị tật hoặc tổn thương ở khí quản và phế quản như hẹp bẩm sinh, tổn thương do chấn thương hoặc sẹo hẹp sau phẫu thuật.

• Kiểm soát tình trạng chảy máu, dịch viêm hoặc tràn dịch từ các cơ quan lân cận, giúp thông thoáng đường thở và cải thiện chức năng hô hấp.

• Ứng dụng trong điều trị ung thư đường hô hấp, chẳng hạn như xạ trị trong, laser, đặt stent hoặc áp lạnh trực tiếp qua ống soi để giảm triệu chứng và duy trì lưu thông khí.

Nội soi phế quản có chẩn đoán được bệnh lao phổi không? Tại sao

Có. Nội soi phế quản có thể giúp chẩn đoán bệnh lao phổi, đặc biệt trong những trường hợp bệnh nhân không khạc được đờm hoặc xét nghiệm đờm âm tính. Thủ thuật này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp bên trong đường thở, nhận biết các tổn thương nghi ngờ do lao như viêm, loét hoặc hẹp phế quản. Quan trọng hơn, nội soi giúp lấy mẫu dịch rửa phế quản (BAL) hoặc mẫu mô sinh thiết từ vùng phổi bị tổn thương để xét nghiệm tìm vi khuẩn lao bằng các phương pháp như nuôi cấy, nhuộm soi AFB hoặc xét nghiệm Xpert MTB/RIF.

Theo nghiên cứu đăng trên BMC Infectious Diseases, ở những bệnh nhân nghi lao phổi nhưng xét nghiệm đờm âm tính, kỹ thuật nội soi phế quản kết hợp lấy mẫu BAL giúp phát hiện bệnh trong 84,6% trường hợp và có độ đặc hiệu 100%.  

Nội soi phế quản có nguy hiểm không?

Không, nội soi phế quản là thủ thuật an toàn, được thực hiện phổ biến trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý hô hấp. Tuy nhiên, giống như mọi thủ thuật xâm lấn khác, nội soi phế quản vẫn có thể gây ra một số rủi ro nhất định, dù tỉ lệ biến chứng nghiêm trọng rất thấp.

Hầu hết các biến chứng đều hiếm gặp và thường ở mức nhẹ. Một số rủi ro ít gặp hơn có thể bao gồm:

• Đau họng, khàn tiếng hoặc ho nhẹ.

• Khó thở, tức ngực.

• Chảy máu ít sau nội soi.

• Sốt nhẹ hoặc mệt mỏi.

• Đau ngực, ho ra máu nhiều (hiếm gặp, cần báo bác sĩ ngay).

Theo dữ liệu được công bố trên PubMed Central (PMC) trong giai đoạn từ ngày 1 tháng 1 năm 2008 đến ngày 31 tháng 12 năm 2019, trên 45.734 bệnh nhân được thực hiện nội soi phế quản chẩn đoán hoặc điều trị, tỷ lệ biến chứng nghiêm trọng là 0,85% và tỷ lệ tử vong chỉ 0,01%. Con số này cho thấy nội soi phế quản là một thủ thuật có độ an toàn rất cao, các biến chứng nặng gần như hiếm gặp và thường được kiểm soát tốt khi có bác sĩ chuyên khoa thực hiện.

7 Cần lưu ý những gì khi thực hiện nội soi phế quản?

Trước khi nội soi

• Nhịn ăn uống hoàn toàn từ 6 - 12 giờ để hạn chế tối đa nguy cơ trào ngược hoặc sặc trong quá trình đưa ống soi vào đường thở.

• Ngừng các thuốc kháng viêm, aspirin và thuốc chống đông máu theo đúng thời gian bác sĩ chỉ định nhằm tránh chảy máu khi lấy mẫu mô.

• Thông báo đầy đủ cho bác sĩ về tất cả thuốc đang dùng, bao gồm thuốc kê đơn, không kê đơn, vitamin hoặc thảo dược để được điều chỉnh phù hợp trước thủ thuật.

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh lo lắng quá mức; đồng thời nên có người thân đi cùng để hỗ trợ sau khi thực hiện nội soi.

Sau khi nội soi

• Do đã sử dụng thuốc gây tê hoặc an thần, bệnh nhân cần nghỉ tại cơ sở y tế 30 - 60 phút để bác sĩ theo dõi và thuốc giảm dần tác dụng.

• Sau thủ thuật, không ăn uống ngay vì phản xạ nuốt bị giảm, dễ gây sặc; khi được bác sĩ cho phép ăn lại, hãy thử bằng một ngụm nước nhỏ để kiểm tra khả năng nuốt.

• Trong giai đoạn phản xạ nuốt chưa ổn định, nên nhổ nước bọt thay vì cố nuốt để tránh nghẹn.

• Tránh hoàn toàn các loại thuốc dạng hít, ngửi và đặc biệt không hút thuốc lá để không kích thích đường thở đang nhạy cảm sau nội soi.

• Không tự lái xe hoặc vận hành máy móc cho đến khi tỉnh táo hoàn toàn vì thuốc an thần có thể gây buồn ngủ hoặc giảm tập trung.

• Tuân thủ đúng phác đồ điều trị và tất cả hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt nếu có lấy mẫu sinh thiết hoặc dịch phế quản trong quá trình nội soi.

• Nên nghỉ ngơi, uống đủ nước và tránh vận động mạnh trong 24 giờ đầu.

• Liên hệ bác sĩ ngay nếu có các dấu hiệu bất thường như: khó thở, ho ra máu nhiều, đau ngực, hoặc sốt kéo dài trên 24 giờ.

Những câu hỏi thường gặp

Nội soi phế quản giá bao nhiêu?

Chi phí nội soi phế quản ống mềm thường nằm trong khoảng 400.000 - 600.000 đồng, tùy thuộc vào từng cơ sở y tế, trang thiết bị và các dịch vụ kèm theo. Để đảm bảo kết quả chính xác và tránh phát sinh chi phí không cần thiết, người bệnh nên thực hiện nội soi theo chỉ định của bác sĩ tại các bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín.

Nội soi phế quản gây mê bao lâu

Thông thường, thời gian gây mê và thực hiện nội soi phế quản kéo dài khoảng 30-45 phút. Tuy nhiên, nếu có thêm sinh thiết hoặc rửa phế quản (BAL), toàn bộ quá trình: gồm chuẩn bị, gây mê và hồi phục, có thể mất khoảng 2-3 giờ.

Nội soi phế quản có phải nhịn ăn không?

Có. Người bệnh cần nhịn ăn và nhịn uống ít nhất 6 giờ trước khi nội soi để tránh sặc khi gây tê hoặc gây mê. Nếu nội soi thực hiện vào buổi sáng, bác sĩ thường khuyến cáo nhịn ăn từ đêm hôm trước và chỉ uống một ngụm nước nhỏ khi cần uống thuốc theo chỉ định.

Nội soi phế quản bao lâu có kết quả

Nếu chỉ quan sát bằng ống soi, bác sĩ có thể thông báo kết quả sơ bộ ngay sau khi hoàn tất thủ thuật. Trong trường hợp có lấy mẫu sinh thiết hoặc dịch phế quản để xét nghiệm, kết quả chi tiết thường có sau 3-7 ngày, tùy thuộc vào loại xét nghiệm và quy trình xử lý tại từng bệnh viện.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về vai trò của nội soi phế quản trong chẩn đoán bệnh lao phổi và tầm quan trọng của việc thực hiện thủ thuật này đúng chỉ định. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng hô hấp kéo dài hoặc nghi ngờ mắc lao phổi, hãy đến Phòng khám Lao phổi BS.CKII. Nguyễn Văn Tẩn để được thăm khám, tư vấn và nội soi phế quản an toàn, chính xác dưới sự hướng dẫn của đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm.

Tìm hiểu thêm về

• Khi nào cần chụp CT ngực? Chỉ định và lưu ý quan trọng
• Hình ảnh x quang lao phổi: Hướng dẫn phân tích và nhận biết