Giải đáp thắc mắc bệnh lao phổi có chết không? Biện pháp phòng ngừa

Khi được chẩn đoán mắc lao phổi, nhiều người ngay lập tức thắc mắc: “Bệnh lao phổi có chết không?” Để có câu trả lời chính xác, bạn cần hiểu rõ mức độ nguy hiểm của bệnh cũng như phương pháp điều trị và phòng ngừa. Bài viết này của Phòng khám Lao phổi BS.CKII. Nguyễn Văn Tẩn sẽ cung cấp thông tin đầy đủ để bạn yên tâm hơn.

Bệnh lao phổi có chết không?

Lao phổi là căn bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời hoặc trong trường hợp lao đã tiến triển nặng, đặc biệt là lao đa kháng thuốc. Tuy vậy, nhờ có phác đồ điều trị hiện đại, phần lớn bệnh nhân vẫn có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ.
Tìm hiểu thêm: Bệnh lao phổi có nguy hiểm không? và cách phòng ngừa

Biến chứng nguy hiểm và nguyên nhân gây tử vong

Biến chứng lao phổi để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong khi chậm chẩn đoán hoặc không điều trị đúng cách:

• Phá hủy cấu trúc phổi: Vi khuẩn lao kéo dài có thể làm xơ hóa, co rút phổi, gây tràn khí màng phổi, giãn phế quản hoặc ho ra máu. Trường hợp ho máu ồ ạt có thể nguy hiểm đến tính mạng ngay lập tức.
• Lao ngoài phổi: Vi khuẩn không chỉ dừng lại ở phổi mà còn lan sang cột sống, thận, hệ tiết niệu và nhiều cơ quan khác, làm suy giảm chức năng và biến dạng cơ thể.
• Lao tỏa mạch (miliary TB): Đây là thể lao nặng, hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm khi vi khuẩn đi vào máu và tấn công nhiều cơ quan. Tỷ lệ tử vong có thể lên tới 30% dù đã được điều trị.
• Biến chứng thần kinh – não tủy: Lao màng não là dạng đặc biệt nguy hiểm, dễ gây tổn thương não, phù não, đột quỵ hoặc liệt thần kinh vĩnh viễn nếu không được điều trị sớm.
• Suy hô hấp cấp: Người bệnh có thể rơi vào tình trạng suy hô hấp nặng, phải thở máy và điều trị hồi sức tại ICU. Tỷ lệ tử vong trong nhóm này dao động từ 24 – 81%.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nguyên nhân tử vong chủ yếu là do không điều trị hoặc điều trị muộn. Nếu bỏ mặc, khoảng 2/3 bệnh nhân sẽ tử vong trong vòng 3 năm sau khi phát hiện bệnh

Bệnh lao phổi có điều trị dứt điểm không và có cần cách ly?

Bệnh hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu bệnh nhân tuân thủ đúng phác đồ điều trị lao phổi mới nhất từ bộ y tế. Với liệu trình kết hợp bốn loại thuốc trong ít nhất 6 tháng, phần lớn người bệnh có thể chữa dứt điểm. Tuy nhiên, nếu điều trị gián đoạn hoặc không đầy đủ, bệnh dễ tái phát và thậm chí chuyển sang lao kháng thuốc (MDR-TB), rất khó chữa và kéo dài nhiều năm.

Về cách ly, chỉ cần áp dụng trong giai đoạn bệnh nhân còn khả năng lây – thường khoảng 2 tuần đầu điều trị. Lúc này, người bệnh nên ở nhà, hạn chế tiếp xúc đông người và tuân thủ hướng dẫn y tế. Trong môi trường bệnh viện, bác sĩ sẽ áp dụng cách ly không khí và các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ cộng đồng và nhân viên y tế.
Tìm hiểu thêm: Bệnh lao phổi có chữa khỏi không? và thời gian bình phục?

Yếu tố làm tăng/rút ngắn nguy cơ tử vong

Yếu tố làm tăng nguy cơ tử vong trong bệnh lao phổi

• Suy dinh dưỡng, sức khỏe yếu: BMI thấp, thiếu albumin, thiếu máu nặng khiến khả năng hồi phục kém dù đã dùng thuốc đúng phác đồ.
• Bệnh nền nghiêm trọng: Người mắc HIV/AIDS, xơ gan, suy thận, ung thư có nguy cơ tử vong cao hơn.
• Diễn biến bệnh nặng ngay từ đầu: Tổn thương phổi lan tỏa, có hang hoặc hình ảnh thâm nhiễm trên X-quang thường báo hiệu tiên lượng xấu.
• Triệu chứng cấp tính: Tình trạng thiếu oxy (SaO₂ ≤ 90%), thở nhanh, nhịp tim nhanh, huyết áp thấp, rối loạn điện giải đều làm tăng nguy cơ tử vong sớm.
• Chậm chẩn đoán và điều trị muộn: Đây là nguyên nhân chính khiến bệnh tiến triển nặng, gây suy hô hấp hoặc sốc nhiễm trùng.
• Thói quen không lành mạnh: Hút thuốc lá nhiều, nghiện rượu làm giảm hiệu quả điều trị và tăng khả năng thất bại.
• Đối tượng dễ bị tổn thương: Người cao tuổi, nam giới, người nghèo hoặc khó tiếp cận dịch vụ y tế có nguy cơ cao hơn.

Yếu tố có thể làm giảm hoặc rút ngắn nguy cơ tử vong

• Điều trị sớm và đúng phác đồ: Hoàn thành liệu trình, đặc biệt với sự giám sát (DOT), giúp giảm rõ rệt nguy cơ tử vong và tái phát.
• Quản lý bệnh nền đi kèm: Điều trị tích cực HIV, suy gan, suy thận hoặc ung thư giúp cải thiện tỷ lệ sống.
• Phát hiện và chuyển tuyến kịp thời: Can thiệp sớm ở bệnh nhân có dấu hiệu nặng giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm.
• Bổ sung dinh dưỡng: Cải thiện BMI, tăng cường năng lượng và protein giúp cơ thể hồi phục tốt hơn.
• Thay đổi lối sống: Ngừng thuốc lá, hạn chế rượu và tuân thủ điều trị nâng cao hiệu quả chữa bệnh.

Biện pháp phòng ngừa và xử lý sớm, tránh nguy cơ tử vong

Một số biện pháp phòng ngừa bệnh lao phổi và xử lý sớm tránh nguy cơ tử vong gồm:

• Tiêm vaccine BCG: Đây là biện pháp phổ biến cho trẻ em ở các quốc gia có tỉ lệ lao cao. Vaccine giúp bảo vệ trẻ khỏi những thể lao nặng như lao màng não và lao lan tỏa.
• Điều trị dự phòng lao tiềm ẩn (TPT): WHO khuyến nghị áp dụng cho nhóm nguy cơ cao như người nhiễm HIV hoặc sống chung với bệnh nhân lao, nhằm ngăn ngừa bệnh chuyển sang giai đoạn hoạt động. Giai đoạn 2015 – 2022 ghi nhận số người được điều trị dự phòng tăng mạnh, đặc biệt ở nhóm sống cùng bệnh nhân lao.
• Sàng lọc và phát hiện sớm: Tầm soát chủ động, đặc biệt trong gia đình có người bệnh hoặc nhóm nguy cơ, giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời. WHO khẳng định chẩn đoán muộn là nguyên nhân chính làm tăng nguy cơ tử vong và lây lan.
• Kiểm soát lây nhiễm: WHO đưa ra mô hình kiểm soát ba cấp độ gồm quản lý hành chính, kiểm soát môi trường và bảo vệ hô hấp. Biện pháp này đặc biệt cần thiết tại bệnh viện, nhà tù hay nhà dưỡng lão, nơi nguy cơ lây lan rất cao.

Địa chỉ khám và điều trị lao phổi uy tín

Nếu bạn cần thăm khám chuyên sâu, Phòng khám Lao Phổi BS.CKII. Nguyễn Văn Tẩn là một lựa chọn đáng tin cậy. Với hơn 25 năm kinh nghiệm trong điều trị lao và các bệnh phổi, bác sĩ hiện là Trưởng khoa Lao – Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, nơi tiếp nhận nhiều ca lao nặng và phức tạp.

Ngoài lao phổi, phòng khám còn điều trị lao hạch, lao xương khớp, lao ngoài phổi, cũng như các bệnh lý hô hấp khác như viêm phổi, hen suyễn, COPD… Với kiến thức chuyên sâu cùng sự tận tâm, phòng khám mang đến sự chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân, không chỉ trong quá trình điều trị mà cả sau khi phục hồi.

Đặc biệt, phòng khám còn thường xuyên phối hợp cùng các tổ chức y tế để nâng cao nhận thức cộng đồng, góp phần phòng ngừa và giảm thiểu tác động của bệnh lao.

Qua những thông tin trên, có thể thấy câu hỏi: “Bệnh lao phổi có chết không?” phụ thuộc rất lớn vào việc phát hiện sớm và tuân thủ điều trị. Nếu được chẩn đoán kịp thời và chữa đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh và ngăn ngừa biến chứng.

Link tham khảo:

• Complications of Pulmonary Tuberculosis
  (https://drbelalbinasaf.com/blog/complications-of-pulmonary-tuberculosis/)
• A Guide to Tuberculosis Isolation Precautions
   (https://www.healthline.com/health/tuberculosis-isolation-precautions)
• Pulmonary tuberculosis in intensive care setting, with a focus on the use of severity scores, a multinational collaborative systematic review
   (https://www.journalpulmonology.org/en-pulmonary-tuberculosis-in-intensive-care-articulo-S2531043722000289)
• TB prevention and screening
  (https://www.who.int/teams/global-programme-on-tuberculosis-and-lung-health/tb-reports/global-tuberculosis-report-2023/tb-prevention)