Bị lao phổi có nên chơi thể thao? Gợi ý bài tập tốt cho phổi

Bị lao phổi có nên chơi thể thao là thắc mắc thường gặp ở nhiều người đang trong giai đoạn điều trị hoặc phục hồi sức khỏe. Bài viết này Phòng khám Lao phổi BS.CKII. Nguyễn Văn Tẩn sẽ giúp bạn hiểu rõ khi nào nên vận động, những môn thể thao phù hợp và các lưu ý quan trọng để việc tập luyện mang lại hiệu quả tốt nhất cho người bị lao phổi.

Bị lao phổi có nên chơi thể thao? 

Việc chơi thể thao khi bị lao phổi cần được cân nhắc kỹ, vì mức độ vận động phù hợp phụ thuộc vào giai đoạn tiến triển của bệnh và thể trạng của từng người. Tập thể dục đúng cách có thể giúp cải thiện hô hấp, tăng sức đề kháng và hỗ trợ tâm lý, nhưng nếu tập sai thời điểm, bệnh có thể trở nên nặng hơn.
 

Giai đoạn phát bệnh cấp tính

Ở giai đoạn đầu khi bệnh mới bùng phát hoặc tiến triển nặng, người bệnh thường có các triệu chứng rõ rệt như: ho nhiều, sốt, mệt mỏi, sụt cân và khó thở. Lúc này, cơ thể đang tiêu tốn nhiều năng lượng để chống lại vi khuẩn lao nên không nên tham gia bất kỳ hoạt động thể thao nào.

Trong giai đoạn cấp tính, việc tập thể dục hay vận động mạnh có thể:

• Làm tăng nhu cầu oxy, khiến phổi phải hoạt động quá sức.
• Gây kiệt sức, sụt cân nhanh và kéo dài thời gian hồi phục.
• Tăng nguy cơ lây nhiễm cho người xung quanh khi người bệnh ho, khạc đờm.

Do đó, bác sĩ thường khuyến nghị người bệnh nên nghỉ ngơi tuyệt đối, tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị và chỉ vận động nhẹ trong sinh hoạt hằng ngày (như đi lại trong phòng).

Giai đoạn lui bệnh

Khi người bệnh đã đáp ứng điều trị tốt, triệu chứng giảm rõ rệt, chức năng hô hấp dần hồi phục, việc tập luyện nhẹ nhàng được khuyến khích để cải thiện sức khỏe toàn thân và hỗ trợ phục hồi phổi.

Tập thể dục đúng cách trong giai đoạn này mang lại nhiều lợi ích như:

• Cải thiện nhịp thở và sức bền cơ hô hấp.
• Tăng lưu thông máu và oxy trong phổi, giúp tái tạo mô phổi tổn thương.
• Giảm căng thẳng, trầm cảm sau điều trị.
• Nâng cao thể lực, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc tái phát lao.

Một số hoạt động thể thao phù hợp gồm:

• Đi bộ chậm, bắt đầu 10–15 phút mỗi ngày.
• Tập thở cơ hoành, hít thở sâu giúp tăng dung tích phổi.
• Yoga nhẹ nhàng, tránh các động tác gắng sức.
• Đạp xe chậm, trong không gian thoáng khí.

Người bệnh nên tập luyện từ từ, tăng cường độ từng bước và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên phục hồi chức năng hô hấp trước khi bắt đầu.

Bệnh lao phổi có tập thể dục được không?

Những lợi ích khi tập thể thao đúng cách trong điều trị lao phổi

Khi duy trì vận động nhẹ nhàng và phù hợp, người mắc lao phổi có thể nhận được nhiều tác động tích cực đối với sức khỏe:

• Tăng dung tích và chức năng phổi: Các bài tập hít thở sâu giúp phổi hoạt động linh hoạt hơn, hỗ trợ phục hồi vùng tổn thương và làm giảm tình trạng khó thở.
• Cải thiện thể trạng và sức đề kháng: Việc rèn luyện đều đặn giúp nâng cao hệ miễn dịch tự nhiên, hạn chế nguy cơ mắc thêm các bệnh nhiễm trùng trong quá trình điều trị.
• Ổn định tinh thần: Lao phổi là bệnh mạn tính kéo dài, dễ khiến người bệnh mệt mỏi và lo âu. Tập luyện thể chất giúp giải tỏa căng thẳng, tạo tâm lý tích cực và hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Giảm tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị lao có thể gây mỏi cơ, rối loạn chuyển hóa hoặc mệt mỏi. Vận động hợp lý giúp tăng lưu thông máu, giảm cảm giác đau nhức và giúp cơ thể thích nghi tốt hơn.

Vì vậy, trong giai đoạn lui bệnh, việc duy trì thể thao nhẹ nhàng và đúng hướng là sự lựa chọn hữu ích, giúp người bệnh phục hồi nhanh, tăng sức khỏe thể chất lẫn tinh thần

Tập thể thao đúng cách giúp người bị lao phổi phục hồi phổi, tăng đề kháng và cải thiện tinh thần

Bài tập thể dục cho người bị lao phổi

Sau khi sức khỏe ổn định và được bác sĩ cho phép vận động, người mắc lao phổi có thể thực hiện một số bài tập nhẹ nhàng giúp tăng cường chức năng hô hấp, cải thiện tinh thần và hỗ trợ phục hồi thể lực. Dưới đây là những hình thức tập luyện phù hợp:

Bơi lội

Bơi lội là bộ môn có tác dụng rất tốt với hệ hô hấp. Khi bơi, cơ thể phải phối hợp nhịp nhàng giữa động tác tay, chân và hơi thở, giúp phổi giãn nở tối đa, tăng khả năng trao đổi khí và loại bỏ khí CO₂ ra khỏi cơ thể. Đồng thời, việc vận động dưới nước còn giúp giảm áp lực lên khớp và cải thiện sức bền cơ thể.

Lưu ý: Chỉ nên bơi khi đã hồi phục tốt, không còn ho khạc, và cần chọn hồ bơi sạch, thông thoáng để tránh nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp.

Bài tập hít thở sâu

Hít thở sâu là bài tập cơ bản và quan trọng nhất cho người bệnh phổi. Thực hiện đều đặn giúp mở rộng khoang ngực, tăng dung tích phổi và hỗ trợ trao đổi oxy hiệu quả hơn.

Cách thực hiện:

• Ngồi hoặc đứng thoải mái, thả lỏng vai.
• Hít thật sâu bằng mũi cho đến khi cảm nhận không khí đầy trong phổi.
• Giữ hơi 2–3 giây, sau đó thở ra từ từ bằng miệng.
• Thực hiện 5–10 lần vào buổi sáng sau khi thức dậy và buổi tối trước khi ngủ.

Việc luyện tập đều đặn sẽ giúp giảm khó thở, cải thiện nhịp thở và thư giãn tinh thần.

Uốn người và hít thở để tống hết lượng khí ở phổi ra bên ngoài

Đây là bài tập giúp loại bỏ không khí ứ đọng trong phổi, giúp đường thở thông thoáng hơn và hỗ trợ phục hồi chức năng hô hấp.

Cách tập:

• Đứng thẳng, hai chân mở rộng bằng vai, đầu gối hơi thả lỏng.
• Cúi người chậm rãi, thở ra hoàn toàn cho đến khi không khí trong phổi được đẩy hết.
• Sau đó ngẩng người lên, đồng thời hít sâu bằng mũi, hai tay giơ cao để mở rộng lồng ngực.
• Giữ hơi khoảng 10–20 giây, rồi thả lỏng cơ thể.
• Lặp lại 5–7 lần mỗi buổi sáng.

Bài tập này giúp tăng độ đàn hồi cho phổi, cải thiện lưu thông khí và giúp người bệnh dễ thở hơn.

Chạy bộ

Chạy bộ với tốc độ chậm là hình thức vận động đơn giản nhưng mang lại nhiều lợi ích cho tim phổi. Việc duy trì thói quen chạy bộ 10–20 phút mỗi ngày giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường hấp thu oxy và cải thiện thể lực tổng thể.

Lưu ý:

• Chỉ nên bắt đầu khi sức khỏe đã ổn định.
• Chạy ở nơi có không khí trong lành, tránh khói bụi hoặc thời tiết lạnh.
• Ngừng tập nếu xuất hiện mệt mỏi, khó thở hoặc ho tăng lên.

Bài tập hít thở sâu giúp tăng dung tích phổi, cải thiện trao đổi oxy và giảm khó thở hiệu quả

Những điều cần lưu ý khi chơi thể thao với người bị lao phổi

Mặc dù vận động thể chất mang lại nhiều lợi ích trong quá trình hồi phục, người bị lao phổi cần đặc biệt thận trọng và tuân thủ một số nguyên tắc sau để đảm bảo an toàn:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tập: Không nên tự ý chọn bài tập hoặc tăng cường độ vận động. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng hô hấp, mức độ hồi phục và đưa ra hướng dẫn phù hợp với từng cá nhân.
• Tránh các môn thể thao đòi hỏi sức bền cao: Những hoạt động như chạy nhanh, tập tạ hay thể hình cường độ lớn có thể làm phổi phải hoạt động quá mức, gây mệt và ảnh hưởng đến tiến trình điều trị.
• Lựa chọn môi trường tập sạch, thông thoáng: Không khí trong lành giúp giảm kích thích đường hô hấp. Người bệnh nên tránh tập ở nơi có bụi, khói thuốc, hoặc khu vực ô nhiễm.
• Lắng nghe phản ứng của cơ thể: Nếu cảm thấy khó thở, ho nhiều hơn hoặc mệt bất thường khi vận động, cần dừng tập ngay và thông báo cho bác sĩ điều trị.
• Kết hợp nghỉ ngơi và dinh dưỡng đầy đủ: Cơ thể chỉ phục hồi tốt khi được cung cấp đủ năng lượng, protein và vi chất. Nghỉ ngơi hợp lý giúp giảm áp lực cho phổi và hỗ trợ tái tạo mô tổn thương.

Qua bài viết, hy vọng bạn đã hiểu rõ bị lao phổi có nên chơi thể thao và cách tập luyện an toàn để hỗ trợ quá trình hồi phục. Để được tư vấn chi tiết hơn về chế độ vận động phù hợp trong từng giai đoạn điều trị, bạn có thể liên hệ Phòng khám Lao phổi BS.CKII. Nguyễn Văn Tẩn để được hướng dẫn cụ thể.